Jeśli przeanalizowano by dietę przeciętnego Polaka pod kątem niedoborów, to z cała pewnością tłuszcze omega 3 (n-3) zajęły by miejsce na najwyższym stopniu podium. Stosunek omega 3 do omega 6 powinien wynosić 1:4 (ewentualnie 1:5), a dane statystyczne mówią o proporcji 1:10 / 1:15. To jeszcze nic 0 w USA proporcje te wynoszą 1:20, a nawet 1:30. Czym jest omega 3 i dlaczego mamy go tak mało w naszej diecie?
Ze wszystkich stron jesteśmy bombardowani informacjami na temat regularnego spożywania ryb i oleju roślinnego bogatego w n-3 dlaczego? Ponieważ są to substancje egzogenne (nieprodukowane przez ludzki organizm) pełniące istotne role w prawidłowym jego funkcjonowaniu (za chwilę o tym). Do rodziny kwasu omega 3 (ta nazwa jest nazwą zwyczajową bardziej prawidłowo omega 3 to kwas alfa-linolenowy albo tłuszczy n-3) należą kwasy: alfa-linolenowy (znajduje się on w oleju lnianym czy oleju rzepakowym), eikozapentaenowy (EPA)i dokozaheksaenowy (DHA) (oby dwa kwasy tłuszczowe znajdują się w tłustych rybach tabela poniżej). EPA i DHA może być wytwarzany przez organizm z kw. alfa-linolenowego. Czym są omega 3 – to tłuszcze, które posiadają pierwsze podwójne wiązanie przy węglu 3, licząc od grupy CH3 – banalne i mogą posiadać od 3 do 6 wiązań podwójnych pomiędzy węglami. Dlaczego są one niedoborowe – ze względu na ich szybkie utlenianie (utleniają się nawet do 350-400 razy szybciej niż kwasy nasycone) przez co tracone są wiązania podwójne, powstają konfiguracje tran i więcej w nich kancerogenności, niż właściwości prozdrowotnych. Jednym słowem jeśli spożywamy produkty z n-3 to muszą one być świeże i musimy to zrobić względnie szybko by nie straciły one swoich właściwości (np. olej lniany trzeba spożyć najlepiej 2 tygodnie po otwarciu i oczywiście trzymać go w lodówce a nawet w zamrażarce).
Jakie są funkcje n-3 w organizmie? Do ich zadań należy: zwiększenie przepływ krwi przez naczynia wieńcowe,, wpływają na funkcje regeneracyjne i wzrostowe organizmu, są integralnymi składnikami tkanek, wchodzą w skład fosfolipidów (występują przy węglu beta), budujących błony biologiczne. Kwas dokozaheksaenowy jest głównym składnikiem funkcjonalnym. Ponadto potrzebne są do prawidłowego transportu lipidów w organizmie (wpływają na zwiększoną ilość HDL), oraz biorą udział w regulacji krzepnięcia krwi i ciśnienia tętniczego, w regulacji funkcji ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, pracy przewodu pokarmowego, układu oddechowego, nerek i narządów rozrodczych. Wykazują działanie przeciwzapalne czy hamują karcenogenezę. Jednym słowem są niezbędne do funkcjonowania wszystkich układów w organizmie człowieka!
Tłuszcze są niezbędne w prawidłowo dobranej diecie, ich niedobory widać już po 2 tygodniach od ich odstawienia – dosłownie sypią się nam włosy, paznokcie i układ hormonalny. Osoby aktywne powinny zwiększyć udział tłuszczy n-3 do ok 1-2% energetyki diety i oczywiście pamiętać o przeciwutleniaczach (by kwasy nie utleniały się w układzie pokarmowym szybciej niż powinny). Dlatego tez warto pamiętać że na każdy gram NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych) powinno się spożyć 0.5mg witaminy E.