Jak nadać naszym potrawom odpowiedni smak?

W kuchni oprócz odpowiednich proporcji ważnym elementem jest smak, dlatego wiele osób zastanawia się podczas przygotowywania posiłków jakich przypraw używać w kuchni. W polskiej kuchni króluje sól oraz gotowe mieszanki przypraw. Te zawierają spory zestaw konserwantów. Odpowiednio dobrane zioła i przyprawy potrafią zmienić smak każdej potrawy, dlatego warto zastanowić się jakich przypraw używać w kuchni, aby na talerzu oprócz smaku dominował również czynnik zdrowotny.

Tymianek
Smak: jest ostry i odświeżający oddech, nadaje się do wszelakich zup, gulaszy , zapiekanek oraz niemal każdej potrawie zawierającej mięso (produkty zawierające smak umami – mięsny)

Właściwości lecznicze: działanie uspokajające (małe ilości), działanie stymulujące (duże porcje), ma działanie rozgrzewające,  pobudza wydzielanie śluzu w płucach, jest pomocny przy zatwardzeniach, pomaga w trawieniu pokarmów o wysokiej zawartości tłuszczu, działanie przeciwpróchnicze, przeciw utleniające

Chili:
Smak:  świeżego chili jest odmienny od suszonego  – świeże chili posiada wyraźną pikanterię i słodycz, suszone chili niesie pełną, owocową, rodzynkową słodycz potrawy: chili nadaje się do wszystkich potraw zarówno mięsnych jak i z dodatkiem czekolady

Ciekawostka: na ostrość papryczki może wpływać zawartość tłuszczu w potrawie oraz temperatura potrawy. Ostry smak chili dobrze jest złagodzić mlekiem lub jogurtem naturalnym.
Właściwości lecznicze: duża zawartość wit C oraz beta – karotenu (doskonały przeciw utleniacz), korzystnie wpływa na poziom cholesterolu, spożywanie chili wpływa na wytwarzanie endorfin, szybsze spalanie kcal (przyspiesza metabolizm), spożywanie chili wpływa na mniejsze zachorowanie na nowotwory układu pokarmowego (jelit i żołądka)

Curry

Smak: curry to mieszanka przypraw szerokiej gamy smaków: kurkuma, kolendra, imbir, czosnek, chilli, pieprz, cynamon, goździki, gałka muszkatołowa, kardamon i kminek. Curry nadaje lekko  pikantny smak potrawą warzywnym i mięsnym

Czubrica
Smak: silny korzenny, doskonale pasuje do fasoli i potraw mięsnych (potraw o smaku umami)
Rodzaje:
czubryca zielona – mieszanka przyprawowa o różnym składzie:   sól, cukier, pietruszka, czosnek, cebulka zielona, por, papryka zielona
czubryca czerwona – mieszanka z dodatkiem papryki słodkiej i ostrej, czosnku, pietruszki i cebulki, czasem suszonych pomidorów, soli, bazylii, tymianku.
Właściwości lecznicze: hamuje rozwój niektórych drożdżaków, bakterii (paciorkowców i gronkowców) hamuje aktywność wirusów, działanie odkażające i antyseptyczne, działa rozkurczowo i pobudzająco na czynności przewodu pokarmowego, chroni wątrobę, stosowany na wzdęcia, w stanach zapalnych jelit i żołądka, w zapaleniach pęcherza moczowego oraz podczas biegunek

Zioła prowansalskie

Skład ziół prowansalskich: tymianek, rozmaryn, oregano, cząber, estragon i majeranek, czasami dodatkowo: liść laurowy, koper, trybula lub mięta.
Smak: zioła prowansalskie nadają smak mięsom, rybom, pieczonym ziemniakom, nadają się do jaj, sałatek, serów, pieczeni

Ziele angielskie
Smak: smakuje jak połączenie gałki muszkatołowej, cynamonu, imbiru i pieprzu. Lekko ostry. Służy jako zamiennik gozdzików lub gałki muszkatołowej
Właściwości lecznicze: poprawia trawienie, zwiększając przepływ krwi, posiada właściwości rozgrzewające, pomaga przy  bólu stawów i bólach mięśni, pomaga w przyswajaniu witamin grupy B oraz selenu

Bazylia
Smak:  silny, ostry, często słodki zapach, najlepiej smakuję z pomidorami, bakłażanem, szpinakiem, zup, roślin strączkowych i mięs
Właściwości lecznicze: działanie łagodzące,  wzmacniające układ pokarmowy,  pobudza apetyt, przyśpiesza procesy trawienne, ma działanie rozkurczowe, zapobiega wzdęciom

Czosnek

Smak: ostry i gryzący, mocny cebulowy smak, czosnek podnosi smak potraw z mięsa, ryb i warzyw

Ciekawostka: zapach czosnku z ust może być zwalczony dzięki żuciu kminku lub fasolki szparagowej również parę lampek czerwonego wina osłodzi czosnkowy oddech
Właściwości lecznicze: działanie: napotne, moczopędne, wykrztuśne oraz przeciwskurczowe w jelitach, naturalny antybiotyk, działa jak antybiotyk jednak nie niszczy flory bakteryjnej,  używany jest jako pomoc w trawieniu – zwiększa produkcję żółci, przyspieszając jednocześnie trawienie oraz redukując wzdęcia, obniża poziomu cholesterolu, obniża ciśnienie krwi , stosuje się ją jako pomoc w problemach układu oddechowego, takich jak bronchit i astma

Kolendra
Smak: nasiona mają łagodny, ciepły i słodkawy smak, z delikatną nutką skórki pomarańczowej. Liście doskonale komponują się z wieloma ostrymi potrawami . Kolendre najczęściej dodaje się do curry, doskonale nadaję się do marynat, ciast, wyrobów piekarniczych czy delikatnego mięsa (np. dziczyzny, ryb czy też wieprzowiny)
Właściwości lecznicze: kolendra stymuluje pracę żołądka i jelit, wspomaga działanie układu nerwowego, poprawia perystaltykę jelit, zioło jest wykorzystywane przeciwko hemoroidom, stosuje się je jako środek przeciwbólowy i przeciwobrzękowy, zapobiega kolce, hemoroidom i zapaleniu spojówek, przynosi ulgę w chorobach reumatyzmu i nerwobólach, kolendra zawiera przeciwutleniacz, który zapobiega wchłanianiu się tłuszczów zwierzęcych

Imbir
Smak: ognisty i cierpki jako przyprawa dodaje się je do marynat, pasty curry, mieszanek curry, suszony imbir jest stosowany jako dodatek do ciast i ciastek, szczególnie do piernika, zaostrza smak budyniów, dżemów, konfitur i niektórych napojów takich jak piwo, wino i herbata imbirowa.
Ciekawostka: młody imbir można pokroić i wykorzystać jako składnik sałatek, czasami korzenie mają zielone pędy, które mogą być drobno posiekane i dodane do zielonej sałaty.
Właściwości lecznicze:  działanie przeciwzapalne –  pomaga złagodzić ból i zmniejszyć stan zapalny stawów, przeciwdziała reumatyzmowi i skurczom mięśni,  skutecznie pobudza krążenie krwi, usuwa toksyny z organizmu, oczyszcza jelita i nerki oraz odżywia skórę. Imbir stosuje się w leczeniu astmy, zapalenia oskrzeli i innych problemów z oddychaniem dzięki temu iż rozluźnia i pomaga pozbyć się śluzu z płuc.

Oregano
Smak: specyficzny (czasami przechodzi w smak majeranku) oregano zazwyczaj stosujemy do sosów, pizzy, przyprawiania mięs, sałatek, ryb, oliwy (dodajemy do oliwy by polepszyć jej smak), zapiekanek
Ciekawostka: oregano dobrej jakość może mieć tak silny smak, że może prawie znieczulić język, ale odmiany rosnące w zimniejszych klimatach często mają słabszy smak.
Właściwości zdrowotne:  używane jest jako środek antyseptyczny, a także jako lek na żołądek, jelita i dolegliwości układu oddechowego, działa odtruwająco, wiatropędnie, łagodzi rany, podrażnienia i choroby skóry, stosowany jest  jako środek na ból gardła, kaszel, gorączkę, ponadto dobrze działa na wrzody żołądkowe i wątrobę.

Pieprz kajeński
Smak: gorący, ostry i gryzący, nie tak silny jak ostrzejsze chilli, spożywając pieprz kajeński czujemy ” palenie od środka”, pieprzu używa się do owoców morza, przyprawia się nim ostrygi, sardynki, łososia wędzonego i pstrąga, przegrzebki, smażone małże, kraby, homary i raki ale można używać go do zup, omletów, zapiekanek czy wszystkich dań mięsnych
Właściwości lecznicze :  korzystne właściwości na układ sercowo-naczyniowy, zmniejsza prawdopodobieństwo miażdżycy poprzez zmniejszenie poziomu złego cholesterolu i triglicerydów, zmniejsza także agregację płytek i zwiększa aktywność fibrynolityczną osocza, pomaga w trawieniu, działa na bóle brzucha i wzdęcia, poprawia krążenie, działa przeciw reumatycznie, stosowany w zapaleniu stawów

Szczypiorek
Smak: bulwy szczypioru mają delikatny cebulowy smak podczas suszenia mają tendencję do utraty większości swojego smaku , swój smak tracą podczas obróbki kulinarnej, siekany  szczypiorek używa się do „zimnych” sałatek, gulaszów i zup lub można stosować do dekoracji gotowych zupy, sosów jajecznic, kanapek czy zapiekanek
Ciekawostka: szczypiorek jest bogaty w witaminę A, witaminę C, potas, i kwas foliowy.
Właściwości zdrowotne: szczypiorek wykorzystuje się w celu obniżenia ciśnienia krwi , korzystnie działa przy trawieniu, pobudza apetyt, posiadać właściwości antyseptyczne.

Siemienie lniane
Właściwości zdrowotne bogate źródło wielu niezbędnych minerałów. W nasionach występuje szczególnie dużo wapnia, żelaza, manganu, cynku, magnezu, selenu oraz miedzi. Nasiona i świeże liście stosowane są czasami jako okłady. Olej lniany ma szerokie zastosowanie medyczne i farmaceutyczne. Poprawia perystaltykę jelit oraz zmniejsza łaknienie.

Pieprz cytrynowy
Smak: delikatny, lekko pikantno – kwaśny,  pieprzu używa się do owoców morza, przyprawia się nim ostrygi, sardynki, łososia wędzonego i pstrąga, przegrzebki, smażone małże, kraby, homary i raki ale można używać go do zup, omletów, zapiekanek czy wszystkich dań mięsnych

Każda osoba posiada własne preferencje smakowe, dlatego zastanawiając się jakich przypraw używać w kuchni należy odpowiedzieć sobie na pytanie, jaki smak potraw jest nam najbliższy, a potem skupić się na doborze przypraw pod kątem ich właściwości zdrowotnych.